Kimyoviy bilimlar kimyoviy ishlab chiqarishni rivojlantirish va odamlarning hayot sifatini yaxshilash uchun zarurdir. Kimyoviy bilimlardan malakali foydalanish insoniyatga bizning davrimizning eng muhim muammolarini - oziq-ovqat, energiya, ekologik muammolarni hal qilish imkonini beradi.
Atom tuzilishi. Atom ochish tarixi, atom, proton, neytron, elektron kabi tushunchalar. Masalalar yechish.
Kimyoning asosiy tushunchalari va qoidalari (Qism-1). Molekula, atom, ion, modda turlari, absolut atom massasi, nisbiy molekulyar massa.
Kimyoning asosiy tushunchalari va qoidalari (Qism-2). Modda miqdori, mol, absolut, nisbiy va molyar massa, molyar hajm, Avogadro qonuni, massaning saqlanish qonuni, doimiylik qonuni, karrali nisbatlar qonuni, hajmiy nisbatlar qonuni.
Asosiy tushunchalar: massa, modda miqdori, mol, molyar massa, hisoblash formulalari. Ushbu mavzuda moddalarning massasini va miqdorini aniqlashga oid masalalar ko‘rib chiqiladi.
Valentlik, valentlik turlari, valent bog'lanishlari, valentlikni aniqlash qoidalari, kimyoda valentlikning qo'llanilishiga doir misollar.
Elektron konfiguratsiya. Atom tuzilishi. Atomning elektron konfiguratsiyasi. Elektronlar orbitallarda joylashishi. s, p, d, f orbitallar. Elektron konfiguratsiya.
Elektron konfiguratsiya, orbitalar, valent elektronlar, elementlarning elektron konfiguratsiyasini aniqlashga doir masalalar misollari.
Yadro reaksiyalari. Radioaktivlik, radioaktivlik hodisasini ochish tarixi, zarrachalar.
Davriy qonun va davriy sistema. Mendeleyevning davriy qonuni. Davrlar, guruhlar. Atom radiusi jadvalda o'zgarishi, elektromanfiylik, qaytaruvchi va oksidlovchi hususiyatlarning o'zgarishi. Metall va metallmaslar.
Periodik qonun mavzusi bo'yicha masalalar yechish.
O‘tgan mavzular bo‘yicha masalalarni yechish. Murakkab misollar va ularning yechimlari.
Izotoplar, izobarlar, izotonlar va ekvivalent. Ekvivalent va ekvivalent massa.
Bosh kvant son, Orbital kvant son, magnit kvant son va spin kvant son.
Kimyoviy bog' turlari (Qism-1). Kovalent bog'lanish: qutbli va qutbsiz. Ion bog'lanishlar.
Kimyoviy bog' turlari (Qism-2). Almashinnuv va donor-akseptor mexanizmlar. Kovalent bog' hosil bo'lishi. Masala yechish.
Metall bog'lanish va vodorod bog'lanish. Molekulyararo va ichki molekulyar bog'lanishlar.
Gibridlanish: gibridlangan elektron qobiqlar. Sp, sp², sp³ gibridlanish.
Elektrolitik dissotsiyalanish. Arrenius nazariyasi. Elektrolit va noelektrolitlar.
Elektrolitik dissotsiyalanish (Qism-2). Dissotsiyalanish darajasi. Kuchli va kuchsiz elektrolitlar.
Ion almashinish reaksiyalari. Eruvchanlik. Neytrallanish reaksiyalari. Cho'kma hosil bo'lishi. Gaz modda hosil bo'lishi. Qaytar reaksiyalar. To'la ionli tengalama.
Tuzlarning gidrolizi (Qism-1). Kuchli va kuchsiz asoslar. Kuchli va kuchsiz kislotalar. Tuzlarning hosil bo'lishi.
Tuzlarning gidrolizi (Qism-2). Gidroliz bosqichlari, eritmalar muhiti, ionli reaktsiyalar, gidrolizga pH ta'siri, turli tuzlarning gidrolizi misollari, gidroliz mahsulotlarining xususiyatlari.
Tuzlarning gidrolizi, ionli reaktsiyalar, tuzlarning xususiyatlari, turli tuzlarning gidrolizi bo'yicha masalalar misollari, gidrolizga konsentratsiyaning ta'siri.
Dispers sistemalar. Dispers muhit. Dispers faza. Dispers muhit va dispers faza agregat holatlari. Chin eritmalar, kolloid sistema va dag'al dispers sistemalar.
Zola, micella, Braun harakati, kolloid eritmalarining xususiyatlari, kolloidlarni stabilizatsiya qilish, kolloid eritmalarining qo'llanilishiga doir misollar.
Massa ulushi. Foiz konsentratsiya. Modda tarkibida bo'lgan elementning massa ulushi.
Foizli konsentratsiya, hisoblash formulalari, eritmalar konsentratsiyasini aniqlash usullari, turli eritmalarning foizli konsentratsiyasini hisoblashga doir masalalar misollari.
Hajm ulushi, havo tarkibi, komponentlarning hajm ulushini hisoblashga doir masalalar misollari, gaz aralashmalarida hajm ulushini aniqlash usullari.
Molyar konsentratsiya. Miqdor. Avogadro soni. Masalalar yechish.
Normal konsentratsiya. Eritma normalligi. Moddaning ekvivalenti.
Eruvchanlik. Eruvchanlik koeffitsienti. Eruvchanlik jadvali. To'yingan, to'yinmagan va o'ta to'yingan eritmalar.
Kimyoviy reaksiya tezligi. Reaksiya tezligiga ta'sir ko'rsatuvchi omillar. Katalizator, faollashtirish energiyasi, harorat, reaktivlar konsentratsiyasi, bosim, reaktivlarning tabiati.
Kimyoviy reaksiya tezligi (Qism-2). Metallar faolligi qatori. Vant-Goff qonuni. Kimyoviy reaksiyalar tezligi mavzusi bo'yicha masalalar yechish.
Gaz qonunlari. Mendeleyev-Klayperon tenglamasi. Boyl qonuni. Charlz qonuni. Gey-Lyusak qonuni. Ideal gaz qonuni. Masala yechish.
Massalar ta'siri qonuni. Reaksiyaga kirishuvchi moddalar va mahsulotlar konsentratsiyasi. Masalalar yechish.
Kimyoviy muvozanat. Qaytar reaksiyalar. Muvozanatning siljishi. Oldinga va teskari reaksiya tezligi. Masalalar yechish.
Kimyoviy muvozanatni siljitish shartlari. Le Shatelye prinsipi. Tashqi omillar ta'siri. Harorat oshishi. Ekzotermik va endotermik reaksiya. Konsentratsiya, bosim ta'siri. Geterogen kimyoviy muvozanat.
Tenglama konstantasi, tenglama konstantasini hisoblash formulalari, tenglama turlari (gomo-gen va geterogen), tenglama konstantasini hisoblashga doir masalalar misollari.
Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari. Tushunchalar: oksidlovchi, qaytaruvchi, elektron qabul qiluvchi, elektron beruvchi, yuqori oksidlanish darajasi, past oksidlanish darajasi. Nomutanosiblik reaksiyasi, molekulyararo, reproportsiya, intramolekulyar.
Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari (Qism-2). Reaksiyalarda oksidlovchi va qaytaruvchi moddalarni aniqlash. Tenglama yozish.
Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari mavzusi bo'yicha masalalar yechish. Elektron balans usuli bilan foydalanish.
Elektroliz. Elektrodlar, katod, anod. Elektroliz jarayonlarida oksidlanish va qaytarilish. Suyuqlanma elektrolizi va eritma elektrolizi.
Elektroliz qonunlari (Farad qonuni), eriydigan anod bilan elektroliz, elektroliz jarayoni, elektroliz davomida hosil bo'lgan mahsulotlar va miqdorlarni hisoblashga doir masalalar misollari.
Farad qonuni, Farad konstantasi, elektroliz jarayoni, elektroliz mahsulotlarini va reaksiyada ishtirok etuvchi moddalar miqdorlarini hisoblashga doir masalalar misollari.
Faradeyning 2 qonuni. Elektroliz mavzusi bo'yicha masalalar yechish. Massa va ekvivalent massa proportsionalligi.
Organik moddalarning tuzilishi. Organik kimyo tarixi. Uglerod tuzilishi. Butlerovning organik moddalarning kimyoviy tuzilishi nazariyasi.
Izomeriya (Qism-1). Radikallar.
Izomeriya (Qism-2). Strukturaviy va fazoviy izomeriya. Sinflararo, bog'lanish pozitsiyasi izomeriyasi, uglerod skeleti izomeriyasi, funksional guruh izomeriyasi. Geometrik va optik izomeriya.
Tabiatta topish, ularning tuzilishi, gomologik qator. IYUPAK nomenklaturasi. Birlamchi, ikkilamchi va uchlamchi uglerod atomi. Formulalar tuzish. Fizikaviy xususiyatlar.
Alkanlar (Qism-2): Sanoatda va laboratoriyada olinish usullari.
Alkanlar (Qism-3). Alkanlarning kimyoviy xossalari.
To‘yinmagan uglevodorodlar. Alkenlar (Qism-1). Fizikaviy xossalari, tuzilishi va izomeriyasi. Alkenlarning olish usullari.
Alkenlar (Qism-2). Alkenlarning kimyoviy xossalari.
Alkenlar (Qism-3). Alkenlar mavzusi bo'yicha masalalar yechish.
To‘yinmagan uglevodorodlar. Sikloalkanlar. Sikloalkanlarning tuzilishi, gomologik qatori va olinishi.
Sikloalkanlar (Qism-2). Sikloalkanlarning kimyoviy xossalari. Sikloalkanlar mavzusi bo'yicha masalalar yechish.
To‘yinmagan uglevodorodlar. Alkadienlar. Alkadienlarning gomologik qatori, izomeriyasi, olinishi va kimyoviy xossalari.
To‘yinmagan uglevodorodlar. Alkinlar. Alkinlarning tuzilishi, gomologik qatori, olinishi, fizikaviy va kimyoviy xossalari.
Alkadienlar mavzusi bo'yicha masalalar yechish.
Alkinlar mavzusi bo'yicha masalalar yechish.
Aromatik uglevodorodlar. Arenlar. Halqaning shakllanishi va paydo bo'lish sabablari. Arenlarning gomologik qatori. Izomeriya.
Arenlar (Qism-2). Arenlarning olinishi.
Arenlar (Qism-3). Arenlarning kimyoviy xossalari.
Aldegidlar. Aldegidlar va ketonlar. Karbonil birikmalarning tuzilishi va fizikaviy xossalari. Aldegidlarning gomologik qatori, olinish usullari.
Ketones. Chemical Properties of Aldehydes. Isomerism, Preparation, Physical and Chemical Properties of Ketones.
Aldegidlar va ketonlar mavzusi bo'yicha masalalar yechish.
Spirtlar. Gidroksi birikmalar. Spirtlarning tasnifi. Bir atomli spirtlar. Spirtlar nomenklaturasi va izomeriyasi. Olinish usullari.
Spirtlar (Qism-2). Bir atomli va ikki atomli spirtlarning kimyoviy xossalari.
Bir atomli, ikki atomli va ko'p atomli spirtlar mavzusi bo'yicha masalalar yechish.
Oddiy efirlar. Epoksidlar. Ularning olinish usullari, fizik va kimyoviy xossalari.
Murakkab efirlar. Ularning nomenklaturasi, izomeriya, fizik va kimyoviy xossalari.
Aminlar. Aminlarning tasnifi. Izomeriya. Aminlarning olinishi, fizik va kimyoviy xossalari.
Aminlar mavzusi bo'yicha masalalar yechish. Reaksiyalar tuzish.
Geterosiklik birikmalar. Vakillar. Azotli geterosiklik birikmalar: pirrol, furan, tirofen, piridin. Olinishi va kimyoviy xossalari. Pirimidin asosidagi birikmalar. Purin asosidagi birikmalar.
Uglevodlar. Monosaxaridlar, oligosaxaridlar, polisaxaridlar. Vakillar. Ularning olinishi va kimyoviy xossalari.
Aminokislotalar. Ularning nomenklaturasi va tuzilishi. Izomeriya. Aminokislotalarning olinishi, fizikaviy va kimyoviy xossalari.
Oqsillar. Oqsillar tuzilishi. Birlamchi, ikkilamchi, uchlamchi va to'rtlamchi oqsillar.
Oqsillar (Qism-2). Oqsillarning kimyoviy xossalari.
Yuqori molekulyar birikmalar. Makromolekula, monomerlar, strukturaviy zveno, polimerlanish darajasi. Sintetik va tabiiy polimerlar. Polimerlaning tasnifi. Polimer birikmalarining ishlab chiqarish usullari.
Uglerodning guruhi elementlari: uglerod, kremniy, germaniy, qalay va qo'rg'oshin. Uglerodning allotropik modifikatsiyalari: olmos, grafit, grafen, karbin, ko'mir, fulleren. Uglerodning fizikaviy va kimyoviy xossalari. Tabiatda topish.
Kremniy. Uglerod va kremniy mavzulari bo'yicha masalalar yechish. Kremniy tuzilishi, olish usullari va kimyoviy xossalari.
Oddiy moddalarning xususiyatlari. Azot. Azotning tuzilishi, ollinish usullari, fizik va kimyoviy xossalari. Azotning qo'llanishi.
Ammiak xususiyatlari. Molekula tuzilishi. Amiiak olish usullari. Fizikaviy va kimyoviy xossalari. Masalalar yechish.
Azot oksidlari. Turli valentlikka ega azot oksidlari, ularning fizikaviy xususiyatlari, olish usullari va kimyoviy xossalari.
Fosfor. Fosforni ochish tarixi. Tabiatda fosforni topish. Fosforning allotropik modifikatsiyalari. Fizikaviy va kimyoviy xossalari. Fosfor olinishi.
Kislorod. Kislorodning tuzilishi, olinishi, tabiatda topilishi, fizik va kimyoviy xossalari. Kislorod allotropiyasi. Kislorod ishlatilishi.
Oltingugurt. Oltingugurtning tuzilishi, olinishi, tabiatda sodir bo'lishi, fizik va kimyoviy xossalari.
Oleum. Bu darsda siz sulfat kislota va oleum bilan bog'liq bo'lgan masalalarni yechishni o'rganasiz. Sulfat kislota ishlab chiqarish.
Galogenlar. Vakillari, ularning tuzilishi, olinish usullari, fizik va kimyoviy xossalari.
Galogenlar. Masalalar yechish. Reaksiya tenglamalarini yozish va masala yechish.
Inert gazlar. Vakillar. Tabiatda uchrashi. Fizik va kimyoviy xossalari. Olinishi va qo'llanishi.
Vodorod (Qism-1). Kashfiyot tarixi. Vodorod atomining tuzilishi. Biologik roli. Olinishi.
Vodorod (Qism-2). Fizik va kimyoviy xossalari. Vodorodning qo'llanishi. Reaksiya tenglamalarini yozish.
Ishqoriy metallar. Vakillar. Elektron tuzilishi va asosiy xossalari. Fizik va kimyoviy xossalari. Tabiatda uchrashi. Olinishi. Sifatli reaksiyalar.
Ishqoriy yer metallari. Vakillar. Elektron tuzilishi. Fizik va kimyoviy xossalari. Tabiatda uchrashi. Olinishi. Sifatli reaksiyalar.
Suvning qattiqligi va uni yo'qotish usullari. Yumshoq va qattiq suv. Vaqtinchalik va doimiy qattiqlik. Suvni yumshatish usullari. Masala yechish.
Alyuminiy. Elektron tuzilishi. Fizik va kimyoviy xossalari. Tabiatda uchrashi. Olinishi.
Mis, oltin va kumush. Elektron tuzilishi. Olinishi. Fizik va kimyoviy xossalari. Sifatli reaksiyalar.
Xrom va marganes. Olinishi. Fizik va kimyoviy xossalari. Foydalanish sohasi. Masalalar yechish.
Temir. Elektron tuzilishi. Tabiatda uchrashi. Sifat reaksiyalar. Fizik va kimyoviy xususiyatlari.